Το Μουσείο Φυσικής Ιστορία Κρήτης (ΜΦΙΚ) του Πανεπιστημίου Κρήτης ιδρύθηκε και λειτουργεί από το 1980, στο πλαίσιο της Σχολής Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών (Σ.Θ.Τ.Ε.) του Πανεπιστημίου Κρήτης με το Προεδρικό Διάταγμα (1082 ΦΕΚ 274/3 1980).
Σκοπός του ΜΦΙΚ είναι η έρευνα για το περιβάλλον της Ελλάδας και ευρύτερα της Ανατολικής Μεσογείου και η προστασία του, η διατήρηση και ο εμπλουτισμός συλλογών και αρχείων σχετικών με το περιβάλλον (γεωλογικές, παλαιοντολογικές, βοτανικές, ζωολογικές συλλογές και αρχεία φωτογραφικής, γεωγραφικής τεκμηρίωσης, μελετών και εργασιών). Εξίσου σημαντικός στόχος είναι η περιβαλλοντική εκπαίδευση, δηλαδή η διάχυση των περιβαλλοντικών γνώσεων σε μαθητές, φοιτητές και το ευρύ κοινό μέσω σεμιναρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων, κυρίως όμως μέσω της μόνιμης έκθεσης, που εδρεύει στο Ηράκλειο, αλλά και της οργάνωσης περιοδικών εκθέσεων. Στο πλαίσιο της μόνιμης έκθεσης λειτουργεί με απόφαση της Συγκλήτου του Π/μίου Κρήτης Κέντρο Περιβαλλοντικής Κατάρτισης (ΚΕ.ΠΕ.ΚΑ.) με στόχο την περιβαλλοντική εκπαίδευση μαθητών, φοιτητών και διαφόρων κατηγοριών εργαζομένων και κοινού.
Οι λειτουργικές ανάγκες του ΜΦΙΚ καλύπτονται από τις τακτικές πιστώσεις και τις δημόσιες επενδύσεις του Πανεπιστημίου Κρήτης (ΠΚ), από ερευνητικά προγράμματα και μελέτες, από τα έσοδα των εκθέσεων, των δραστηριοτήτων και των εκδόσεών του, καθώς και από δωρεές. Μέχρι σήμερα το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό εσόδων αποτελούν έσοδα από ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα.
Tο ΜΦΙΚ είναι οργανωμένο σε 7 εφορίες i) Βοτανικής ii) Γεωποικιλότητας iii) Παλαιοντολογίας iv) Σπονδυλωτών v) Ασπονδύλων (εκτός Αρθροπόδων) vi) Αρθροπόδων και vii) Γενωμικής και Γενετικών Πόρων, διαθέτει δύο Εργαστηριακές μονάδες: i) Εκπαίδευσης ii) Οικολογίας – Διαχείρισης Περ/ντος και διατηρεί μόνιμο εκθεσιακό - εκπαιδευτικό χώρο στη Λεωφόρο Σοφοκλή Βενιζέλου (Κόλπος Δερματά) στο παραλιακό μέτωπο της πόλης του Ηρακλείου.